ریسک چیست ؟ آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایه گذاری

ریسک چیست ؟ ریسک (Risk) یکی از مفاهیم اولیه بازارهای مالی است. علاوه‌براین شناخت ماهیت ریسک در زندگی عادی نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.

ماهیت بازارهای مالی با ریسک عجین شده است. ابزارهای مختلفی که در بازارهای مالی و سرمایه گذاری مورد معامله قرار می‌گیرند بدون استثنا با مقادیری از ریسک همراه هستند؛ بنابراین باید بدانیم تعریف و مفهوم ریسک چیست؛ چند نوع دارد؛ چگونه می‌توان آن را کنترل کرد و کاهش داد.

در این مقاله از بلاگ بامبو به مفهوم ریسک و نحوه محاسبه آن خواهیم پرداخت. همچنین رابطه ریسک و بازده یکی از اساسی‌ترین مفاهیم در حوزه‌های مالی است شرح داده خواهد شد.

ریسک چیست؟

اولین قدم شناخت مفهوم Risk است. ریسک را شاید بتوان خطر معنا کرد اما ریسک به معنای عدم اطمینان در آینده نیز هست.

به عبارت دیگر ضرر بالقوه را ریسک می‌نامند؛ بنابراین ریسک می‌تواند منفی و مثبت باشد و همواره وجود دارد.

ریسک انواع مختلفی دارد و در برابر انواع ریسک باید رویه‌های مختلفی را اتخاذ نمود. میزان ریسک برای افراد مختلف متفاوت است. افراد ریسک‌گریز به دنبال گزینه‌های سرمایه گذاری با ریسک کمتر بوده و در مقابل افراد ریسک‌پذیر برای کسب بازده‌های بالاتر، حاضر به پذیرش ریسک بیشتری هستند.

بازده چیست؟ آشنایی با مفهوم بازدهی در سرمایه‌گذاری

منابع ریسک

سوال مهمی که در رابطه با ریسک برای شما به وجود می‌آید این است که چه عواملی سبب ایجاد ریسک می‌شوند؟

در نظر گرفتن این عوامل مهم، می‌تواند برای درک مفهوم ریسک و نحوه مقابله با آن‌ها مفید باشد. ریسک دارایی‌های مالی تابع عوامل بسیاری است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم.

ریسک نرخ بهره

تغییرات نرخ بهره بر اجزای مختلف بازار تأثیرگذار است. ریسک نرخ بهره ریسکی است که به طور عمده سرمایه‌گذاران هنگام معاملات اوراق مشارکت با آن مواجه می‌شوند. این ریسک در هنگام تغییرات شدید نرخ سود خود را نشان می‌دهد.

ریسک بازار

ریسک بازار عبارت است از تغییرات بازده که ناشی از نوسانات کلی بازار است. عوامل متعددی از جمله رکود، تغییرات ساختاری اقتصادی و … بر ریسک بازار اثر می‌گذارد و بیشتر در بازار سهام، سکه و بازارهای با نوسان بالا وجود دارد.

ریسک تورم

ریسک تورم ناشی از نوسان بالای قیمت‌ها است که همه اوراق بهادار در بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فرض کنید نرخ تورم ۱۰ درصد است و شما سهامی خریده‌اید که بازدهی مورد انتظار شما از آن ۴۰% است؛ حال اگر نرخ تورم به ۳۰% افزایش یابد ممکن است بازدهی ۴۰% آن سهم، دیگر برای شما به صرفه نباشد. به این مسئله ریسک تورم می‌گویند.

ریسک تجاری

ریسک تجاری ناشی از ریسک انجام تجارت و کسب و کارها است. این ریسک مرتبط با یک صنعت است، به نحوی که نفع یا ضرر حاصل از آن با پیش‌بینی‌های انجام شده متفاوت باشد. علت این ریسک می‌تواند به دلیل وجود تغییرات و نیروهای خارجی، رکود اقتصادی در کشور و جهان، بحران‌های معاملاتی و مالی باشد.

ریسک مالی

ریسک مالی ناشی از به‌کارگیری بدهی در شرکت است. هرچه بدهی‌های شرکتی بیشتر باشد، ریسک مالی آن بیشتر خواهد بود. به دلیل وجود ریسک ناتوانی در پرداخت اصل و فرع بدهی و ورشکستگی، این ریسک می‌تواند افزایش یابد.

ریسک نقدینگی

ریسک نقدینگی مربوط به گردش مالی در بازارهای ثانویه است که اوراق بهادار در آن‌ها معامله می‌شوند. ریسک نقدینگی در زمانی وجود دارد که در خرید و فروش سریع اوراق مشکل باشد. بازار سرمایه به عنوان نقدشونده‌ترین بازار در ایران کمترین ریسک نقدشوندگی را در مقایسه با سایر بازارهای سرمایه‌گذاری دارا است.

ریسک نرخ ارز

ریسک نرخ ارز ناشی از نوسانات نرخ ارز است. این ریسک در تبدیل سود ناشی از تعاملات بین‌المللی به پول رایج کشور است.

ریسک کشور

ریسک کشور و یا ریسک سیاسی به شرایط خاص سیاسی هر کشور مربوط است. سرمایه‌گذاری در کشورهایی که دارای شرایط متغیر اقتصادی و سیاسی هستند، ریسک بالایی دارد. در مقابل کشورهای با ثبات بالای اقتصادی و سیاسی ، ریسک کشور کمتری دارند.

انواع ریسک

ریسک به طور کلی دو نوع دارد که براساس اجزای مختلف آن تقسیم‌بندی می‌شوند.

ریسک کلی برای هر دارایی مالی شامل دو نوع ریسک سیستماتیک و غیرسیتسماتیک است.

انواع ریسک

ریسک غیرسیستماتیک

ریسک سیستماتیک بخشی از ریسک است که به شرایط کلی بازار بستگی ندارد و تنها به اوراق بهادار خاص مربوط است. ریسک غیرسیستماتیک را ریسک قابل کنترل و قابل حذف نیز می‌نامند. این نوع ریسک با متنوع‌سازی پرتفوی و انتخاب اوراق بهادار با ریسک کم کاهش می‌یابد.

ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک ریسک بازار است؛ به عبارت دیگر ریسک سیستماتیک قسمتی از ریسک کل است که شرایط کلی بازار بر آن تأثیرگذار است و غیرقابل کاهش و غیرقابل کنترل است. این نوع ریسک با متنوع‌سازی پرتفوی و انتخاب اوراق با ریسک کم کاهش نمی‌یابد و بر روی کلیه اوراق موجود در بازار اثر دارد.

تغییر در بازده کلی اوراق بهادار به طور مستقیم به تغییرات بازار بستگی دارد و در برگیرنده ریسک های تورم، ریسک بازار و ریسک نرخ بهره است. تقریباً می‌توان گفت که همه اوراق بهادار از درصدی از ریسک سیستماتیک برخوردارند.

کجا سرمایه گذاری کنم ؟

نحوه محاسبه ریسک

دو مفهوم ریسک و تغییرپذیری با هم مرتبط هستند. در واقع ریسک باعث افزایش تغییرپذیری می‌شود.

منظور از تغییرپذیری اختلاف بین بازده واقعی یک سرمایه‌گذاری با بازده مورد انتظار آن است؛ به عبارت دیگر هرگاه بازده واقعی یک دارایی با بازده مورد انتظار آن برابر باشد، دارایی ریسک ندارد.

در خصوص سهام عادی می‌توان گفت که تغییرپذیری بالایی دارد. در مقابل اوراق مشارکت و اوراق خزانه از تغییرپذیری و ریسک پایین‌تری برخوردارند.

رابطه ریسک و بازده چیست؟

انحراف معیار

رایج‌ترین معیار محاسبه تغییرپذیری و پراکندگی در طول بازه زمانی را انحراف معیار می‌نامند. انحراف معیار عبارت است از اندازه‌گیری ریسک کلی یک دارایی با یک پرتفوی؛ به عبارت دیگر انحراف معیار نشان‌دهنده پراکندگی بازده دارایی است.

رابطه ریسک و بازده

همان‌طور که بیان کردیم اساس تصمیم‌گیری افراد برای انتخاب دارایی سرمایه‌گذاری، بازده و ریسک است. بدین گونه که با افزایش بازده مورد انتظار، ریسک هم افزایش می‌یابد. سرمایه گذاران ریسک‌گریز و منطقی، زمانی ریسک بالا را می‌پذیرند که انتظار بازده بالاتری را داشته باشند.

در بین اوراق بهادار مختلف، سهام عادی ریسک بالاتری را دارند که میانگین بازده بیشتری را نیز دارا هستند. همچنین اوراق دولتی و اوراق خزانه جزو دارایی‌ های بدون ریسک هستند که کمترین میانگین بازده را نیز دارند. اوراق بدهی بین این دو نوع دارایی قرار دارند.

البته باید این موضوع را در نظر بگیریم که رابطه بین ریسک و بازده میانگین است و نباید انتظار داشت که در هر دوره این رابطه صدق کند. طبیعی است که در دوره‌های زمانی کوتاه‌تر، احتمال برقراری این رابطه در راستای انتظارات کمتر خواهد بود.

رابطه ریسک و بازده

بدین ترتیب می‌توان گفت که در دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت، انتظار می‌رود تا رابطه ریسک و بازده مثبت باشد. با این حال ممکن است در برخی از برهه‌های زمانی رابطه آن‌ها معکوس شود؛ اما در دوره‌های زمانی بلندمدت، رابطه بین ریسک و بازده به طور حتم مثبت است.

برای آگاهی بیشتر می‌توانید مقاله رابطه ریسک و بازده چیست ؟ را مطالعه کنید

سخن پایانی در مورد ریسک

در این مطلب از بلاگ بامبو با مفهوم ریسک آشنا شدید. شناخت مفاهیمی مثل ریسک، بازده و … و درک ارتباط میان آن‌ها به شما در زندگی شخصی نیز کمک بسیاری می‌کند.

در بسیاری از تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی نیاز به بررسی و سبک و سنگین کردن گزینه‌های پیش‌روست. داشتن دانش مالی و شناخت ریسک یا بازده می‌تواند در ارزیابی گزینه‌های تصمیم‌گیری به شما کمک کند.

سرمایه‌گذاری ذاتا فعالیتی است که با میزانی از ریسک همراه است. بامبو به عنوان مربی مالی سعی می‌کند با ارزیابی شخصیت شما و سنجش میزان ریسک‌پذیری شما، بهترین گزینه سرمایه‌گذاری را به شما پیشنهاد دهد.

بهترین سرمایه گذاری سال 99

2 دیدگاه ها

صالح اسرافیلپور

سپتامبر 1, 2020 در 10:19 ب.ظ

سلام ، چطور سهام عدالت خود و اعضای خانو اده و سهام دارای اول و پالایش یکم خریداری شده را در بورس بکار گیرم و نهایتا چگونه با داشتن نقدینگی در بورس خرید و فروش نمایم لطفا راهنمائی نمائید و کارگزار منتخب چه نقشی ایفا خواهد کرد. موفق باشید

پاسخ
- مدیرسایت
  : @صالح اسرافیلپور
  
  سپتامبر 2, 2020 در 1:07 ب.ظ
  
  سلام و وقت بخیر
  برای دریافت پاسخ سوالتون شبکه‌های اجتماعی کارگزاری مفید رو دنبال کنید
  
  پاسخ

بلاگ بامبومربی مالی و مشاور سرمایه گذاری

صندوق سرمایه گذاری طلا چیست ؟ نحوه سرمایه گذاری در صندوق طلا

راهنمای سرمایه‌گذاری در 30 سالگی (دهه سوم زندگی)

10 روش هوشمندانه برای صرفه جویی در هزینه‌های روزانه